Chính trị

Cao nguyên Golan (phần 2): Ba món quà ngon của Mỹ 26 May, 2024

Sáng Ánh

(Bài đã đăng trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần.
Tiếp theo bài 1)

Cái khó của Israel: thiếu người Do Thái ngay trên nước mình

Hiện Israel đang lâm vào một khủng hoảng “hiện sinh”. Quốc gia này được thành lập trên căn bản di dân của người Do trên thế giới, nghĩa là từ Âu châu đến Palestine sau Thế chiến II. Tình thế nay đã khác, số người Do Thái sinh ra tại ngay Israel ngày nay lại ồ ạt di dân sang Tây Âu và Bắc Mỹ. Người Do không còn bị kỳ thị như một thế kỷ trước tại Âu hay tại Mỹ, và tất nhiên sinh sống tại những nơi này họ khỏe hơn là phải đi dẹp loạn tại Gaza và bị trẻ con ném đá vào tăng. Khi Israel xâm lăng Lebanon năm 2006, các con của thủ tướng Olmert chẳng hạn, thay vì phục vụ trong quân đội thì lại đang định cư ở Hoa Kỳ. Hiện có 300 nhân viên ngoại giao của Israel tại Mỹ đồng thời mang song tịch Mỹ. Hoa Kỳ không bài họ như người Hồi hay người Trung Nam Mỹ (công giáo Kitô). Nhưng nếu người Israel di cư sang Mỹ hết thì ngoài người Druze, còn ai giữ nước đây?

Trong thập niên 90, khi Liên xô tan rã, chính quyền Reagan có ý nhận sang Mỹ một triệu người Do Thái từ Liên Xô. Ý này bị Israel ngăn chặn và phản đối vì nếu Mỹ nhận những người Do ấy thì họ sẽ không sang Israel sống làm gì. Việc chống đối người Liên Xô gốc Do sang Mỹ này đã khiến ngoại trưởng Mỹ (gốc Do) Kissinger phải văng tục, “Bọn chó má-bastard (Israel)này ngang ngược hết chỗ nói”.

Tại Israel, các điều kiện tôn giáo được nới rộng khiến một người Liên Xô gốc Do Liên Xô có thể mang cả gia đình nội hay ngoại, ông bác, bà dì, không thuộc gốc Do sang Israel định cư. Ngay cả một số người Ấn Độ cũng được cho là Do Thái giáo và mang sang sinh sống. Thành phần này được cấp nhà cấp đất ở những khu chiếm đóng bất hợp pháp và trở thành quan trọng trên chính trường Israel. Là dân cư mới đếnIsrael, họ hung hăng quá khích còn hơn là người Israel cũ. Tác giả Miko Peled, con trai của tướng Matti Peled đã nói đến ở bài trước, có bận gặp một binh sĩ Israel gốc Nga tra xét và hành hung một bô lão người Palestine. Ông không khỏi nhận xét là bạn quân nhân này từ Nga mới đến có vài năm và nói tiếng Hebrew (quốc ngữ) còn không sõi, trong khi ông lão Ả-rạp sống trên đất này đời này sang đời khác từ ngàn năm nay. Nhưng thành phần nhập cư và nhập tịch mới tại Israel lại là then chốt trong liên minh cầm quyền của thủ tướng Netanyahu hiện nay.

Ba món quà của Mỹ

Ngày 9.4. 2019 Israel có bầu cử và Netanyahu đang gặp khó khăn trong chuyện bộ tư pháp chính thức truy tố ông về nhũng lãm, ăn tiền, cụ thể là 3,9 triệu USD trong chuyện mua tàu ngầm. Không hiểu Thượng đế có chỉ định tổng thống Trump để cứu vớt Israel như ngoại trưởng Mỹ Pompeo mới phát biểu không nhưng hẳn là Ngài ở cao xanh có chỉ định ông Trump để cứu ông Netanyahu.

Năm 2017, Hoa Kỳ công nhận thủ đô Israel là thành phố Jerusalem, một bước ngoặt đối với tất cả các chính quyền Mỹ trước đây, và bị đại hội đồng LHQ lập tức lên án một lần nữa (128 thuận, 9 chống và 35 vắng mặt).

Ngày 25.3, chỉ hơn 2 tuần trước bầu cử, ông Trump lại tặng Netanyahu một món quà nữa, là công nhận chủ quyền của Israel trên cao nguyên Golan, đi ngược lại các chính quyền Mỹ trước đây và các nghị quyết của LHQ.

Ông Trump dựa vào 30-35% cử tri Hoa kỳ thuộc thành phần “truyền giáo” (Evangelical). Thành phần này tin là ngày tận thế gần kề như theo Kinh Thánh và phán xét cuối cùng sẽ xảy ra sắp tới tại Israel nên ủng hộ hết mình quốc gia này, trong khi chính thành phần gốc Do tại Mỹ đang rời xa Israel vì chính sách quá đáng.

Chuyện tận thế này có vẻ khó tin, nhưng nếu không có thì tại sao ngoại trưởng Pompeo lại có thể phát biểu như trên? Chính quyền Trump trước đây có một số cộng sự được coi là “người lớn”, tức là l‎ý trí và hiểu biết, có thể can ngăn, ở các vị trí như bộ ngoại giao (Rex Tillerson), bộ quốc phòng (Jim Mattis) và giám đốc Tòa nhà trắng (John Kelly). Họ đều đã bị thay thế, và quân sư cho tổng thống về Israel là cố vấn an ninh quốc gia được coi là quá khích John Bolton, cùng với cậu con rể Jared Kushner, được coi là hơi thiếu thông minh và thiếu nhiều hiểu biết. Một đồng minh mới và quan trọng của ông Trump trên chính trường Mỹ là thượng nghị sĩ bang Nam Carolina, ông Lindsey Graham. Ông này tái cử bấp bênh 2020 và cần đến thành phần truyền giáo ở trên cho nên sau khi đã từng mạt sát ông Trump đủ điều, giờ ông nhẫn nhục vuốt ve tổng thống và thành phần truyền giáo vì lẽ sống số một của một thượng nghị sĩ là thắng tái cử lần tới. Graham sang Israel với ngoại trưởng Pompeo, thăm Golan và ủng hộ việc sát nhập phần đất này vào Israel.

Đại sứ Syria tại LHQ vì thế phát biểu là nếu Hoa Kỳ muốn tặng cho Israel đất thì sao không tặng bang Nam Carolina. Người ta chỉ có thể tặng những gì ta sở hữu, chứ còn tặng nhà của người khác thì nói làm gì. Hẳn trong vài ngày tới, LHQ sẽ có một nghị quyết mới lên án hành động cướp giật bất hợp pháp này, là nghị quyết thứ 81 gì đó phản đối Israel, với đa số phiếu tương tự như việc Jerusalem mới đây. Phần chính quyền trung ương Syria, cái mạng còn lung lay như răng bà lão thì làm sao có nổi biện pháp quân sự nào trong tình cảnh hiện nay để đòi đất. Chuyện Golan này coi như là xong cho đến khi có một biến chuyển mới trong khu vực, cho đến khi có một giải pháp chính trị tổng quát cho khu vực.

Quà tặng thứ 3 của ông Trump là đặt Vệ binh Cách mạng của Iran vào danh sách các tổ chức khủng bố một ngày trước khi bầu cử Israel. Chuyện này là một cái vỗ vai đưa Netanyahu đến mức thắng suýt soát do Netanyahu kêu gọi bỏ phiếu cho mình vì:

a) Iran là kẻ thù số 1 và
b) Chỉ có mình ông mới ngăn ngừa Iran được bởi ông có sự ủng hộ triệt để của chính quyền Trump.

Kết quả ông được 36 ghế tại Hạ viện, hơn đối thủ vừa vặn có 1 ghế.

Như vậy, chuyện Golan được Mỹ công nhận là 1 trong 3 món quà mà ông Netanyahu được hưởng, công nhận thủ đô Jerusalem, công nhận phần Golan đã chiếm và chỉ mặt Iran. Ba việc này đều là việc danh nghĩa, chẳng tốn kém 1 xu nào cho Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nó gây rối cho một giải pháp cần phải có trong tương lai cho hòa bình và ổn định.

Và đúng như tướng “nhà nông” Dayan đã tiên tri, cái gì đã chiếm, thay màn cửa và trồng hoa trong vườn rồi, thì sẽ rất khó mà dùng được trong một giải pháp trao đổi sau này. Người Druze vẫn sẽ tiếp tục bị chia cắt hai bên bờ của một Golan để kẻ theo Syria người theo Israel. Cô dâu Syria”của bộ phim truyện nói trong bài 1 sẽ không có tập 2 bồng con về thăm nhà.

20. 04. 2019

Bài đã đăng

• Người Rohingya đã phạm những “lỗi” gì để thành ra vô hình? - Sáng Ánh (4 July, 2024)
• Tim O’Brien chèn dáng ngồi vô duyên của Conway vào bức tranh nổi tiếng - Sáng Ánh bình luận dựa theo bài từ Hyperallergic (4 July, 2024)
• Đàn ông chết vì phụ nữ, còn phụ nữ chết vì cún! - Sáng Ánh (4 July, 2024)
• Nhân chuyện Indonesia cư xử với nghi phạm Siti Aisyah - Sáng Ánh (4 July, 2024)
• Bác tài Bashar và cuốc xe Ghouta - Sáng Ánh (4 July, 2024)
• Tòa nhà ma ám - Sáng Ánh (4 July, 2024)
• Đời không đơn giản, thế mới phải đi tỵ nạn - Sáng Ánh (6 June, 2024)
• “Con trai vị tướng”: một người lương thiện với bản thân - Sáng Ánh (6 June, 2024)
• Hoàng tử cuối cùng của nhà Saud (phần 2): May mắn thì giữ được đầu - Sáng Ánh (6 June, 2024)