|
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
Chính trịIsrael đánh bom Qatar: vì sao? 23 November, 2025Sáng ÁnhKhoảng trước 4 giờ chiều ngày 9 tháng 9, bộ ngoại giao Qatar được Hoa kỳ thông báo, theo lệnh của tổng thống Trump cho ngoại trưởng Rubio, Israel sẽ đánh bom thủ đô Doha. Lúc Qatar nhận được tin mặt đó thì ở khu vực các sứ quán nước ngoài đã lên khói đì đoàng từ 10 phút trước. 15 phi cơ tiêm kích Israel dùng 10 tên lửa đánh tòa nhà các lãnh đạo Hamas đang họp bàn thảo về việc ngưng bắn tại Gaza. Đề nghị chót ngưng bắn xuất phát từ phía Mỹ. Ngày 7 tháng 9 năm 2025, tổng thống Trump cho biết sắp có kết quả và ngày 8 tháng 9, ngoại trưởng Katz của Israel cho biết Israel đã đồng ý. Khi phái đoàn Hamas họp nội bộ ở Doha để trả lời thì ăn 10 tên lửa. Thường thì, thương thuyết ở trên đời cần có nhiều bên. Nếu ta ám sát luôn phái đoàn địch thì khó có kết quả thỏa thuận và hẳn ý của chính quyền Netanyahu là như vậy. Trong chuyện này, một là Mỹ âm mưu lừa Hamas, hai là Israel vâng dạ bề ngoài nhưng vượt mặt thày.  Hí họa từ Internet Nạn nhân ở đây không phải (chỉ) là Hamas. Từ thuở mới lập quốc, Israel từng ám sát những lãnh đạo họ không ưa, đáng kể là đại diên Liên hiệp quốc Bernadotte và năm 1948 tại Jerusalem. Ông Bernadotte này, nói qua, không phải thủ phạm khủng bố ngày 7 tháng 10.2023 mà từng là người ân cứu hàng ngàn người Do thái vào cuối Thế chiến 2. Trong thập niên 70, Israel từng đột kích Lebanon ám sát lãnh đạo Palestine; gần đây là ở Tunisia, hay UAE, Syria, Iran … Tại các “nước bạn” như Pháp, tình báo Israel vui vẻ hoạt động giết người, tại Na uy còn giết lầm, nhưng những chuyện này không công khai và khi được hỏi chỉ nhìn trời mỉm cười thôi. Năm 2010, lãnh đạo quân sự của Hamas là al Mahbouh bị giết tại khách sạn Rotana ở Dubai khi ông trở về phòng. Ông bị khống chế, giật điện và chích thuốc mê rồi dùng gối đè cho tắc thở. Đó là 10 năm trước khi có quan hệ ngoại giao giữa hai nước và kể như vầy để thấy rất khác với việc lấy 15 máy bay đi 1800 km để đánh bom Qatar. * Qatar và Israel là hai nước chưa có quan hệ ngoại giao nhưng có trao đổi và hợp tác, nhất là trong lãnh vực thể thao. Ta còn nhớ “ngoại giao bóng bàn” giữa Mỹ và Trung Quốc năm 1971 dẫn đến tổng thống Nixon thăm Trung Quốc 1972 và bang giao năm 1979. Năm đăng cai Cúp Bóng đá Thế giới 2022, Qatar đã cho phép công dân Israel sang xem và dùng đường bay thẳng dân sự giữa hai nước. Thủ tướng Israel Peres từng viếng thăm chính thức Qatar từ 1996. Từ 2005, tại thị xã Sakhnin ở Israel có một sân vận động tên là Doha do chính quyền Qatar tài trợ xây dựng! Vai trò ngoại giao của Qatar là trung gian giữa Tây phương và các lực lượng Trung đông (hay khu vực xa hơn, như văn phòng Taliban mở ra năm 2013 để đàm phán với Mỹ). Năm 2011, đích thân tổng thống Obama đề nghị Qatar mở một văn phòng cho Hamas để có chỗ bên bờ biển mà hàn huyên và uống nước mía. Trước đây, chính Israel và Hoa Kỳ yêu cầu Qatar giao cho Gaza mỗi tháng 30 triệu USD. Số tiền đó phải qua Israel và Israel từng cầm 220 triệu của Qatar để chuyển cho Hamas, vì như vậy có đối trọng với chính quyền Palestine ở Bờ Tây. Dĩ nhiên, Israel ít khi cho tiền ai mà chỉ có xin, ở đây là xin hộ cho Hamas. Tổng số tiền Qatar giúp Gaza lên đến 1,8 tỉ Usd, như 400 triệu để xây dựng lại sau chiến tranh 2014, và đưa qua kiểm soát của Israel. Israel cầm tiền Qatar đưa cho Hamas chẳng có gì lạ, cũng như trước kia trong nội chiến Syria thì Israel từng yểm trợ và bảo vệ Al Qaeda, hay hiện nay nâng đỡ thành phần ISIS (Quốc gia Hồi giáo) tại Gaza là Abu Shabbab. Trở lại Qatar, đây là một quốc gia cực nhỏ và siêu giàu, phải tìm một lối nếu không phải để tỏa sáng thì cũng là để sống sót trong một môi trường bất ổn và bạo lực. Lưỡi kiếm muốn lấy gì cũng được, nhưng đồng tiền thì có thể mua được tất. Qatar có tiền và trước hết phải tạo cho mình một hình ảnh tốt đẹp và văn minh. Đài thông tin quốc tế Al Jazeera là một thành công của vương quốc và một công cụ uy tín được sử dụng một cách thông minh từ ngày thành lập 1996. Đây là vũ khí lợi hại của Qatar vì nó đạt tiêu chuẩn quốc tế và được tin tưởng trên cả tầm BBC trong khu vực Ả-rạp. Hình ảnh được vun xới của Qatar về mặt ngoại giao là “Thụy Sĩ”, tức là một nơi trung lập để giải quyết những mâu thuẫn trong khu vực (và cả ngoài khu vực), với tham vọng biến Doha thành một dạng Geneva. Tham vọng này đang có những thành công nhất định thì bị đánh bom! Đây tưởng tượng như năm 1954 đang đàm phán với Việt Nam thì Pháp dùng máy bay đánh bom phái đoàn của phó thủ tướng Phạm Văn Đồng tại trụ sở Liên hiệp quốc ở Geneva! Ta nên nhớ, tuyên truyền của Pháp trong chiến tranh Đông dương gán cho lực lượng Việt minh là “khủng bố” và cần phải dùng mọi cách để khai trừ. * Đánh bom lần này không giết được các lãnh đạo Hamas đang họp mà giết một người con của lãnh đạo Khalil al Hayya và 4 trợ lý hay bảo vệ của nhóm lãnh đạo Hamas lâm thời. Có lẽ những người này được giao giữ di động của các lãnh đạo đang họp nên bị tên lửa đánh nhầm. Một hạ sĩ quan an ninh của Qatar cũng thiệt mạng. Tuy thất bại, tức không giết được các nhân vật chủ chốt, nhưng hành động của Israel mang tính cách biểu tượng vì sự ngang ngược coi thường mọi công ước quốc tế. Tính biểu tượng nhất là nó coi thường Hoa Kỳ đang đàm phán với Hamas về điều kiện ngưng bắn và chà đạp quan hệ mật thiết giũa Mỹ và Qatar. Qatar là quốc gia chứa căn cứ không quân Al Udeid là căn cứ Mỹ lớn nhất tại Trung Đông với 11.000 binh sĩ, cùng hai nhà hàng Pizza Hut. Đây là nơi đặt bộ tư lệnh tiền phương của Chỉ huy Trung phần (khu vực trách nhiệm 21 nước Trung đông, Trung Á và Nam Á) của Hoa kỳ. Căn cứ tại Qatar này do Qatar xây dựng và bảo trì với 8 tỉ USD từ ngày thành lập. Tức là Qatar có Mỹ đóng quân ngay trong nhà cách thủ đô là nơi bị đánh bom 35 km. Ba mươi lăm ki lô mét này với vận tốc tên lửa và tiêm kích chẳng là bao, đâu đó có 60 giây. Al Udeid là vòng đai phòng thủ đầu của Israel trong trận chiến 12 ngày với Iran hồi tháng 6 năm 2025. Ngoài các phương tiện của Anh Mỹ, còn có hệ thống phòng không của chính Qatar gồm 9 phi đoàn chiến đấu cơ và 41 tỉ USD mới tiêu cho tên lửa phòng không THAAD và Patriot. Năm 2024-2025, Qatar là khách số hai của Mỹ về trang bị quốc phòng với 7,7% của tổng số vũ khí Mỹ bán. Nói thêm, đố các bạn nước nào là nước số một? Đó là Saudi (12%). Vậy các vũ khí đó để làm gì mà không bảo vệ và phát hiện ra máy bay Israel? Căn cứ Al Udeid ngăn chặn đạn đạo của Iran được nhưng sau lưng không có mắt nên không thấy được máy bay Israel từ 1800 km đến? Các máy bay này đi xa phải nhờ tiếp liệu trên không và có tin (không kiểm chứng hay chưa kiểm chứng) là (1) phi cơ Anh quốc tiếp liệu xăng (2) phi cơ tiếp liệu Anh cất cánh từ căn cứ Al Udeid cho tiện lợi. Nếu quả vậy thì đau đớn quá, bị phụ tiền và lại bị phụ tình. Năm 2022, Qatar đầu tư 171 tỉ USD vào Anh quốc, tạo 600 000 công việc. Tổng số đầu tư của Qatar 2008-2022, là 1.750 tỉ tức 25.000 USD cho mỗi đầu người Anh. Về phần Mỹ, ông Trump mới vừa khoe (14 tháng 5, 2025): “Các thỏa thuận mang tính bước ngoặt ngày hôm nay sẽ thúc đẩy sự đổi mới và thịnh vượng cho nhiều thế hệ, củng cố vị thế dẫn đầu về sản xuất và công nghệ của Hoa Kỳ, và đưa nước Mỹ vào con đường hướng tới Thời đại hoàng kim mới.” Thỏa thuận với ai sẽ đưa nước Mỹ tới thời đại hoàng kim mới ? Đó là với Qatar, theo Nhà Trắng chí ít sẽ giá trị 1.200 tỉ USD. Mà bình quân đầu hộ là 4 000 USD, tức nếu hộ của bạn có 5 người ở Mỹ thì sẽ ‘hưởng’ 20.000 USD từ đầu tư kinh tếcủa Qatar vào Hoa kỳ. Riêng hợp đồng máy bay dân sự, 210 chiếc Boeing giá 96 tỉ, vẫn theo Nhà trắng sẽ tạo 154.000 việc làm mỗi năm và 1.000.000 công việc đến khi hợp đồng kết thúc. Qatar còn mua 26 tỉ vũ khí của Mỹ và mới tặng riêng cho tổng thống Mỹ chuyên cơ lớn nhất thế giới trị giá 400 triệu USD sau khi ông than phiền là chuyên cơ tổng thống Mỹ thấy nó bé mà buồn! Chỉ trong một buổi chiều chưa tắt nắng mà tất cả đầu tư quốc phòng tiền tỉ tỉ gì đó của Qatar bốc khói mịt mờ. Thủ tướng Qatar vội chạy sang Mỹ ăn cơm tối và sụt sùi với Trump và Vance. Ông Trump bảo đảm là Qatar sẽ không bị đánh nữa đâu và gửi ngoại trưởng Rubio sang Israel. Trong cuộc họp báo chung, Netanyahu bảo là sẽ theo đuổi việc đánh Hamas bất cứ ở đâu đến cùng trước bản mặt ngoại giao của ông Rubio, người từng được ông Trump đặt biệt danh là “cậu bé” (Little) Marco. Mà ta biết, với tổng thống Trump, cái gì bé nghĩa là không dáng kể. * Ngay sau khi Doha bị đánh, chủ tịch UAE, thái tử Saudi và thái tử Kuwait chạy sang ngay đưa vòng tay an ủi. Các nước này lắm khi mâu thuẫn với nhau nhưng đều là đồng minh của Mỹ tiêu sài vung vít để mong được Hoa Kỳ bảo vệ. Kuwait có 2 căn cứ Mỹ (13.500 quân), UAE có 1 căn cứ (5.000 quân). Tiền sắm vũ khí của Mỹ bởi Kuwait là 4,4% tổng số, UAE là thêm 2,4%. Bốn nước vùng Vịnh này như vậy mua 26,5% vũ khí xuất của Mỹ. Vẫn theo ông Trump khoe tiếp, Saudi mới hứa đầu tư vào Mỹ 600 tỉ, UAE sẽ đóng góp trong thập niên tới 200 tỉ và tổng số đầu tư từ vùng Vịnh như vậy sẽ lên tới 2.000 tỉ USD, tức là 6.000 USD cho mỗi đầu người Hoa kỳ. Lý do tại sao Mỹ để đổi lấy một nụ cười Bao Tự Israel phải chọc cười các chư hầu vùng Vịnh và đốt lửa Doha thì ta không thể biết. Năm 1982, ông Reagan chỉ gọi điện thôi là thủ tướng Begin ngưng đánh bom đánh pháo Beirut ngay lập tức và rút quân về miền nam Lebanon. Năm 1956, Eisenhower bắt liên quân Israel và Anh với Pháp rút khỏi kênh đào Suez ở Ai Cập. Không có Mỹ thì Israel không là gì hết, dám Hezbollah xâm lăng tới Haifa và Hamas chiếm Ashkelon. Và Israel sẽ không cười vì không nghe tiếng lụa hay tiếng tên lửa xé không gian. Nhưng như thành ngữ Mỹ nói, thường thì con chó vãy cái đuôi nhưng có khi cái đuôi lại vẫy cả con chó. Các thăm dò, như Gallup tháng 7, cho thấy 60% dư luận Mỹ không ủng hộ hành động quân sự Israel tại Gaza và 32% ủng hộ. Thăm dò Pew tháng 5, cho thấy đa số người Mỹ là 53% không có thiện cảm với Israel nữa. Thăm dò Harvard-Harris tháng 8, 60% Generation Z (thế hệ 18–24 tuổi) ở Mỹ ủng hộ Hamas nhe chứ không phải Israel! Tuy nhiên tại Hạ viện, tu bổ đòi cắt 500 triệu khỏi quân viện cho Israel vào tháng 7 thất bại với chỉ có 6 phiếu thuận và 422 phiếu chống. Quốc hội như vậy chưa phản ánh đúng dư luận trên vấn đề này, nhưng bầu cử hẳn 2026 sẽ điều chỉnh lại. Chiều hướng hiện nay tại Mỹ là Israel ngày càng mất điểm với cử tri. Ứng viên thị trưởng thành phố New York là ông Mamdani (33 tuổi) hiện đang dẫn đầu tại thành phố đông người Do thứ nhì trên thế giới (1 triệu) mặc dù ông chống Israel và đòi bắt Netanyahu bỏ tù. * Ngày 15 tháng 9, Qatar khẩn cấp họp tại Doha trên 50 nước thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Liên minh Ả-rạp, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) để tìm cách đối phó với Israel. Hiện diện có cả Tajikistan Trung Á hay Sudan ở Phi châu, Indonesia với Malaysia ở Đông Á, ngoài các lãnh đạo Trung Đông quen thuộc. Đặc biệt là tổng thống Iran. Đây là nước ngày 23 tháng 6 bắn 14 tên lửa sang Qatar, nhưng nhắm căn cứ Al Udeid và có báo trước lộ trình cho Mỹ khiến Mỹ và Qatar chặn được hết trừ một trái rơi vào khu vực của căn cứ vắng người. Đây là một hành động tượng trưng sau khi Mỹ đánh các lò hạt nhân của Iran và tên lửa đơn độc đó là để thị uy nhỏ nhẹ. Nếu tôi đánh bằng 140 tên lửa thì đỡ được bao nhiêu? Dĩ nhiên chuyện này khi sang thăm Qatar ngày 15.9 tổng thống Iran không hề nói đến. Ông còn ngỏ ý là nếu muốn thì tên lửa của Iran có thể bảo vệ Qatar! Năm 1973, Faisal là vua Saudi (1964-1975) bất mãn vì Nixon giúp Israel vô lối, bèn cấm xuất dầu sang Hoa Kỳ và gây ra khủng hoảng toàn cầu về nhiên liệu. Ngày nay tiết kiệm xăng dầu, kỹ nghệ xanh, xe điện, năng lượng mặt trời, gió v.v… xuất phát từ khủng hoảng đó (và khủng hoảng 1979 tại Iran) mà ra. Tháng 1. 1973: một thùng dầu thô là $2,90. Tháng 1.1974 là $11,65. Người dám làm việc đó để phạt Mỹ là đầy tớ nổi giận của Hoa Kỳ, vua Saudi Faisal. Dạ thưa ông bà, con dỗi đây, ông bà muốn đuổi con thì đuổi. Như vậy ta có thể nói Faisal là người “phát minh” ra xe máy điện. Faisal giảm sản xuất dầu 5% và rủ rê các nước Ả-rạp cấm xuất sang Mỹ, Canada, Nhật, Anh, Hà Lan, Portugal, Rhodesia và Nam Phi là các nước ủng hộ Israel. Kết quả của việc này là Saudi và các nước sản xuất dầu sau đó thu nhập tăng gấp bội chứ sao, xe con Mỹ từ bề dài 5m30 và 8 máy xuống chỉ còn 4m80 và 6 máy. Và Faisal bị một người cháu trong hoàng tộc ám sát. Nhưng đó là chuyện tiên vương học gồng. Ngày nay thì các nước mới họp khẩn cấp chỉ đưa ra quyết định là đoàn kết thắm thiết với Qatar và cực lực lên án Israel mà chẳng có hành động gì cụ thể. Tuy vậy, ta vẫn có thể đoán là tơ duyên Hoa Kỳ và vùng Vịnh cũng sẽ bớt mặn nồng. Các con số ngàn tỉ mà ông Trump huênh hoang mới chỉ là lời hứa và sự lạnh nhạt sẽ thể hiện một cách kín đáo kiểu quay lưng vào vách chứ không phải là làm va ly đi ra khỏi nhà. Nhưng Mỹ đã cho thấy là hợp đồng được Mỹ bảo vệ không được tôn trọng khiến tổng thống Iran được cả dịp thân hành sang thăm! Như vậy, hành động của Netanyahu là thất sách và cô lập thêm Israel, lại hại cho ảnh hưởng của Mỹ tại khu vực. Đó là cách đường cùng của một chính sách bạo lực không lối thoát và đâm chém túi bụi. * Phần nội bộ Israel, nghe rò rỉ là giám đốc tình báo Mossad không chịu lên kế hoạch ám sát bằng xe bom nên mới phải dùng không lực. Lúc đó, lại gặp phải sự bất đồng và ngãn trở của tham mưu trưởng Zamir. Cựu thủ tướng Olmert (2006-2009) thì cho rằng giết Hamas là đúng nhưng khi đang thương thuyết thì không phải lúc, và xin lỗi với chia buồn về chuyện con của lãnh đạo al Haýa bị giết và vợ ông ta bị thương. “(Giết) gia đình (người ta) là một chuyện khác”, ông Olmert thủ tướng già đi tu bảo. (Bài đã đăng trên TTCT tháng 9. 2025)
Ý kiến - Thảo luận
Bài đã đăng
|
|
|||||||||||
|
|
|||||||||||||
