|
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
Chính trịNhà trọ của mẹ Tjok 15 December, 2025Đỗ KhiêmTrước lúc trẻ thì lười làm lười học, dạo này lớn tuổi thì lười đi, cho nên giờ tôi du lịch là bằng Google map nhe. Có Streeview tại nhiều nơi trên thế giới và ta có thể dùng đi bộ chầm chậm hay đi nhanh như xe máy xe đạp, lên cao như là là tầm nhìn của drone mà vẫn nằm ở trên giường trước màn hình. Căn nhà này trong một căn hẻm ở Subaraya (Indonesia) được trùng tu và sơn phết làm nhà lưu niệm nên coi sáng sủa, tuy các nhà bên cạnh trong xóm này giờ coi cũng sạch sẽ. Địa chỉ nó là: Surabaya, Jalan Peneleh, Gang VII, no. 29–31. Surabaya là thành phố lớn thứ nhì ở Indonesia, chỉ sau thủ đô Jakarta. Tôi chưa hề đến đó lần nào tuy nó cũng ở trên đảo Java. Tôi thăm Indonesia có hai bận và những ngày trước khi có di động khôn cài Grab, còn đi lạc không biết lối về khách sạn chứ nói chi mà đi tới Surabaya. Sự thực là Street view cũng không vào tới bên trong con hẻm VII của đường Peneleh vì xe con quay phim của Google không vào lọt. Ở Hong Kong chật hẹp chẳng hạn, có nơi nhân viên Google còn đeo máy trên lưng leo dốc, nhưng đó là vì con dốc có nhiều người quan tâm. Còn ở đây, ta sang cây cầu đúc ở bờ sông Mas, dừng lại uống nước dừa đá nhận với lại si rô là thấy lối vào con hẻm có treo cờ.  . Đầu thế kỷ 20 tại nhà này chủ nhân là H.O.S. Tjokroaminoto (‘Tjok’). Ông thuộc giai cấp quí tộc, tốt nghiệp trường hành chánh thuộc địa (dạng Hậu bổ) và hoạt động nghiệp đoàn. Ông ưa họp trong căn nhà này ở sân sau và xây dựng phong trào Hồi giáo Sareket Islam lên đến 2 triệu người năm 1919. Dĩ nhiên khi lên 2 triệu đoàn viên thì sân sau không đủ chứa. Vợ ông ở tại ngay đây quản lý các phòng trọ cho mươi em trai. Tiền trọ tương đương với 65 USD/tháng ngày nay. Sáng 4 giờ bà dựng các em dậy để tắm rửa và cầu kinh đầu tiên trong ngày theo tục Hồi giáo. Tại đây trong số các thiếu niên 10 – 15 tuổi, có: – Kartosuwyrio (1905-1962) được nhận là dạng con nuôi của gia đình và làm thư ký cho gia chủ. Từ tổ chức Sareket Islam hoạt động ôn hòa đòi chút quyền cho người thuộc địa, Kartosuwyrio sau trở thành lãnh đạo của Darul Islam (Quốc gia Hồi giáo Indonesia), chống lại nền cộng hòa sau thời kỳ giải thực bằng vũ lực và năm 1962 bị xử tử hình. Ba em khác là Semaun, Alimin và Muso sau trở thành lãnh đạo của đảng Cộng sản. – Semaun (1899-1971) năm 16 tuổi là nhân viên công đoàn hỏa xa và sau là tổng bí thư đầu tiên của đảng. Năm 1923, khi tổng đình công hỏa xa thất bại, ông bỏ trốn sang Liên Xô và sống lưu vong cho đến 1956, hoạt động chính quyền ở Tajikistan. Trở về nước ông bị đảng Cộng sản (PKI) khai trừ và thành lập đảng vô sản và được quân phiệt không rờ đến tóc sau đảo chính 1965. – Musso (1897-1948) sau cũng tổng bí thư đảng, theo đường lối Stalin và lấy vợ người Nga. Khi độc lập 1948, tại Madiun, đảng xung đột với tân chính quyền quốc gia và Musso bị hành quyết. – Alimin (1889-1964) lớn tuổi nhất trong đám và sau này, có anh có em, ông cũng tổng bí thư đảng Cộng sản. Ông cũng sang Liên Xô và hoạt động chủ yếu là ở Trung Quốc, tham gia cuộc nổi loạn Quảng Châu 1927. Như vậy có ba đời tổng bí thư của đảng Cộng sản lúc niên thiếu và cách nhau vài tuổi, đều ở trọ chung nhà ở tại đó. Đảng Cộng sản Indonesia (PKI) là đảng nhiều đảng viên thứ ba trên thế giới, chỉ sau có Trung Quốc và Liên Xô. Người “hay thích đánh lộn” lúc niên thiếu là Musso, bị các bạn cho là mang bệnh liều và về sau chết bắn chết đâm là tại vậy. – Lại có một em được ông bà Tjok nuông chiều, cho ăn phần nhiều và gả luôn cho cô con gái 16 tuổi. Cô này yêu thích nhà thơ Nguyễn Bính và khuya nào cũng ngâm «anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng» và mặc dù lấy nhau cô chỉ cho anh nắm tay cùng nhau đi ăn Muif Goreng ở nhà hàng đầu đường (khi qua cầu quẹo phải). Khi đi lên học kỹ sư ở Bandung, thanh niên nọ ẵm luôn bà chủ nhà trọ mới, hơn anh 13 tuổi và mặn mà chứ con gái õng ẹo 16 thì là gì đâu. Cha nội này, đừng cho hắn ở trọ. Y hết lấy con gái chủ nhà trọ này thì lấy bà chủ nhà trọ khác! Anh sát gái và đến chí ít là 9 (?) bà vợ chính thức. Bà vợ chót người Nhật, này thì khoe, tôi được hân hạnh thấy một lần và chào bà lúc bà khoảng 50 tuổi tại một nhà hàng ở Mỹ. Nghe đâu bà thích ôm chó ôm mèo nhưng tôi thấy mặt bà rất ác và dữ, và hẳn thế. Mấy năm sau đó bà dùng ly champagne rạch mặt cháu nội của một cựu tổng thống Philippines khiến cô này phải khâu 37 mũi. Nhưng trở lại học sinh gác trọ về khuya cơn gió lùa đường Peneleh ở Surabaya. Em đó sau trở thành tổng thống đầu tiên của Indonesia độc lập là Sukarno (1901-1970).  Ảnh từ trái sang phải: Kartosuwiryo, Sukarno, Semaun Như vậy, có ba phong trào độc lập Indonesia là Hồi giáo, Công sản và Quốc gia đều xuất phát tại nhà trọ học sinh bé con này. Lịch sử đã đẩy các bạn cùng nhà trọ này về các phía khác nhau đến đổ máu. Năm 1948 Sukarno nói phải lựa chọn giữa tôi và Musso, “thằng đó máu như là gà đá”. Năm 1962, lãnh đạo Hồi giáo Kartosuwyrio ly khai nền cộng hòa, tổ chức ám sát hụt bạn cũ Sukarno của những ngày xưa thân ái. Phong trào Hồi giáo ôn hòa từ 2 triệu người đến năm 1930 chỉ còn 12.000. Kartosuwyrio sớm quay về Hồi giáo quốc gia, 3 bí thư đảng là 3 đường lối XHCN khác biệt. và thành công nhất thời kỳ đầu độc lập là chủ nghĩa dung hòa Nasakom của Sukarno: Quốc gia-Tôn giáo-Cộng sản. 14. 12. 2025 Ý kiến - Thảo luận
Bài đã đăng
|
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
